Medyczna marihuana na jaskrę od lat wzbudza zainteresowanie pacjentów i lekarzy. Wciąż jednak brakuje jednoznacznych dowodów na jej skuteczność i bezpieczeństwo. Przyjrzyjmy się bliżej temu kontrowersyjnemu tematowi.
Jaskra to jedna z chorób oczu, które prowadzą do postępującego uszkodzenia nerwu wzrokowego, co skutkuje pogorszeniem lub utratą wzroku. Główną przyczyną jest zbyt wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe, spowodowane zaburzeniem równowagi między produkcją cieczy wodnistej a jej odpływem. Jaskra rozwija się powoli, często bez wyraźnych objawów. Nieleczona może doprowadzić do nieodwracalnej ślepoty. Wczesne wykrycie i leczenie, polegające na obniżaniu ciśnienia w oku, jest kluczowe dla zatrzymania postępu choroby.
Obecnie wiele osób szuka alternatyw dla tradycyjnej terapii. Stąd też zainteresowanie wpływem medycznej marihuany na jaskrę. Już od kilku lat prowadzone są badania nad tym, czy leczenie konopiami może przynieść ulgę pacjentom. Nadal brakuje jednak jednoznacznych odpowiedzi.
Badania nad wpływem marihuany na ciśnienie wewnątrzgałkowe (IOP) sięgają lat 70. XX wieku. Wczesne doniesienia sugerowały, że palenie marihuany może prowadzić do krótkotrwałego obniżenia IOP u osób z jaskrą i zdrowych ochotników. Efekt ten przypisywano głównie działaniu tetrahydrokannabinolu (THC), głównego składnika psychoaktywnego marihuany.
Jednak nowsze badania wskazują, że wpływ marihuany na IOP jest krótkotrwały i wymaga częstego stosowania. Aby utrzymać obniżone ciśnienie, pacjent musiałby przyjmować marihuanę co 3-4 godziny, co wiąże się z licznymi działaniami niepożądanymi i ryzykiem rozwoju uzależnienia.
Wpływ medycznej marihuany na jaskrę opiera się na potencjalnej zdolności obniżania ciśnienia wewnątrzgałkowego. Dokładny mechanizm, w jakim konopie lecznicze wpływają na IOP, nie jest do końca poznany. Uważa się, że kannabinoidy mogą oddziaływać na receptory CB1 i CB2 obecne w oku, prowadząc do rozszerzenia naczyń krwionośnych i zwiększenia odpływu cieczy wodnistej. Innym postulowanym mechanizmem jest neuroprotekcyjne działanie kannabinoidów, które mogłyby chronić komórki zwojowe siatkówki przed uszkodzeniem.
Jednak dowody na neuroprotekcyjne właściwości marihuany w jaskrze są ograniczone i niejednoznaczne. Niektóre badania na modelach zwierzęcych sugerują potencjalne korzyści, ale ich przełożenie na ludzi pozostaje niejasne. Ponadto marihuana może paradoksalnie obniżać przepływ krwi do nerwu wzrokowego, co mogłoby nasilać jego uszkodzenie.
Stosowanie medycznej marihuany na jaskrę wiąże się z licznymi ograniczeniami i potencjalnymi zagrożeniami. Eksperci wskazują, że chociaż może obniżać ciśnienie wewnątrzgałkowe, jej krótki czas działania, możliwe skutki uboczne wraz z brakiem jednoznacznych dowodów na skuteczność w leczeniu tej choroby nie powinny kwalifikować jej jako leku na tego rodzaju dolegliwość. Potrzeba jest dodatkowych badań.
Ponadto przewlekłe stosowanie marihuany niesie ryzyko rozwoju uzależnienia i innych działań niepożądanych, takich jak zaburzenia poznawcze, zwiększone ryzyko chorób układu oddechowego czy nasilenie objawów zaburzeń psychicznych.
Kolejnym wyzwaniem jest potencjał interakcji marihuany z innymi lekami stosowanymi w terapii jaskry, takimi jak beta-blokery, analogi prostaglandyn czy inhibitory anhydrazy węglanowej. Jednoczesne stosowanie marihuany i tych specyfików mogłoby prowadzić do nieprzewidywalnych efektów i utrudniać kontrolę IOP.
Co więcej, pacjenci stosujący marihuanę mogą być mniej skłonni do przestrzegania zaleceń dotyczących konwencjonalnej terapii, co mogłoby narazić ich na postęp choroby i nieodwracalną utratę wzroku. Dlatego bardzo ważne jest, aby pacjenci nie zastępowali udowodnionych metod leczenia samodzielną terapią medyczną marihuaną na jaskrę.
Obecnie żadne z wiodących towarzystw okulistycznych nie zaleca stosowania marihuany w leczeniu jaskry. Podkreślają one, że dowody na skuteczność i bezpieczeństwo tej terapii są niewystarczające, a potencjalne ryzyko przewyższa korzyści. Zamiast tego, eksperci rekomendują stosowanie uznanych metod leczenia jaskry, na przykład:
Terapie te mają udowodnioną skuteczność, a ich profil bezpieczeństwa jest dobrze poznany. Pacjenci powinni ściśle przestrzegać zaleceń lekarza okulisty i regularnie monitorować postęp choroby.
Choć obecnie medyczna marihuana nie jest zalecaną opcją terapeutyczną w jaskrze, trwają badania nad potencjałem poszczególnych kannabinoidów. Niektórzy naukowcy upatrują nadziei w kannabidiolu (CBD), niepsychoaktywnym składniku marihuany, który mógłby wykazywać właściwości neuroprotekcyjne bez działań niepożądanych typowych dla THC. Jednak zanim jakikolwiek kannabinoid będzie mógł być rekomendowany w leczeniu jaskry, konieczne są dalsze, dobrze zaprojektowane badania kliniczne oceniające jego skuteczność, bezpieczeństwo i długoterminowe efekty.
Do tego czasu pacjenci powinni polegać na sprawdzonych metodach terapii i pozostawać pod ścisłą opieką okulisty. Być może specjalista, po wyczerpaniu tradycyjnych metod, zastosuje tego rodzaju terapię uzupełniającą, jednak to zawsze wymaga indywidualnej oceny przypadku, a także czuwania nad rezultatami.
Bibliografia:
